Tiêu chuẩn khí thải và các quy định áp dụng tại Việt Nam

Hiện nay, khí thải là một vấn đề đáng được quan tâm bởi nó ảnh hưởng rất nhiều tới môi trường và con người. Vậy khí thải là gì? Tiêu chuẩn khí thải được xác định thế nào? Để giải đáp các câu hỏi trên, các bạn hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ về những tiêu chuẩn, quy định đang áp dụng tại Việt Nam hiện nay nhé!

Khí thải là gì? Nguyên nhân gây ô nhiễm khí thải

Trước hết chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm của khí thải. Khí thải (tiếng Anh: Gas exhaust hoặc Emission) bao gồm các thành phần vật chất độc hại ở dạng khí hoặc ở dạng hơi. Các khí thải này được tạo ra trong hoạt động sản xuất công nghiệp, hoạt động nông nghiệp và trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người.

Cụ thể khí thải được sinh ra trong quá trình đốt cháy các nhiên liệu khí tự nhiên, xăng dầu, than đá, nhiên liệu diesel, hỗn hợp và các loại nhiên liệu có thể đốt khác. Theo động cơ thì sẽ được xả vào trong khí quyển nhờ ống xả, vòi phun hoặc ống khí thải và chúng sẽ được phân tán theo chiều gió. Hiện tại lượng khí thải trên thế giới hàng năm ngày càng tăng cao và cũng có rất nhiều loại khí thải dẫn đến tình hình ô nhiễm khí thải của môi trường khá nghiêm trọng.

Các loại khí thải phổ biến

Có 3 loại khí thải phổ biến nhất hiện nay là khí thải CFCs, khí thải CO2, khí thải NOX. 

Khí thải CFCs

Tên khoa học đầy đủ của khí thải CFCs là Chlorofluorocarbons, đây là một hợp chất hữu cơ bao gồm các thành phần như clo, flo và cacbon. Khí thải CFCs có đặc tính là ăn mòn và được chia thành nhiều nhóm CFCs, điển hình là CFC 11, CFCl2 và CFCl3. Tất cả các khí này đều có chung đặc điểm là làm cho tầng ozone suy yếu, điều này ảnh hưởng xấu và gây hại tới môi trường.

Khí thải CO2

Khí thải CO2 có tên khoa học đầy đủ là carbon dioxide, carbonic oxide, anhydride carbonic hay biết đến với cái tên phổ biến hơn là khí carbonic. Khí thải này được sinh ra khi có phản ứng đốt cháy.

Tùy mức độ mà khí thải CO2 ảnh hưởng tới môi trường. Nếu hàm lượng khí tăng cao thì sẽ ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu bởi đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng nhà kính (Tiếng anh còn gọi là The greenhouse effect).

Xem thêm: Khí CO là gì? Các cách nhận biết khí độc CO an toàn

Khí thải NOX

Khí thải NOX là tên gọi chung của các hợp chất oxit nitơ (bao gồm NO và NO2), được sinh ra bởi quá trình đốt khí Nitơ và oxy ở nhiệt độ cao. Theo một vài nghiên cứu thì khí thải NOX có tính axit rất mạnh, do đó nó có thể gây ra những cơn mưa axit cực kỳ nguy hiểm. Nếu như không may hít phải khí NOX dù ở nồng độ thấp trong một thời gian ngắn thì cũng có thể ảnh hưởng xấu tới phổi. Ngay cả khi nồng độ NOX trong không khí chỉ có 1% cũng đủ gây tử vong trong vòng vài phút.

Nguyên nhân gây ô nhiễm khí thải

Khí thải có ảnh hưởng xấu tới môi trường và đời sống con người. Và dưới đây là những nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm khí thải:

Việc có quá nhiều nhà máy và khu công nghiệp đã sinh ra khói bụi và khí thải độc hại như CO, CO2,..ngày càng nhiều thông qua quá trình sản xuất. Đây cũng là nguyên nhân tạo ra mưa axit bởi quá trình hoạt động sản xuất không đảm bảo xử lý đúng quy định.

Lượng khí thải từ ô tô, xe máy xả thải ra môi trường là rất lớn. Khi các phương tiện này thường xả ra không khí các khí thải độc hại như CO, CO2,... nhất là với phương tiện cũ thì lượng khí thải mà chúng thải ra càng lớn hơn. 

Ngoài ra, ở các khu vực nông thôn có những hộ gia đình vẫn giữ thói quen nấu bằng bếp củi, đốt các nhiên liệu như gỗ, rơm, rạ, trấu… Đây là nguyên nhân tạo ra những loại khí độc như NOX, CO, CO2,.. đã làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng của không khí và cả đời sống sức khỏe của con người.

Các thiên tai như cháy rừng, núi lửa phun trào, gió bụi, lốc xoáy,... cũng là một nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm khí thải. Những thiên tai này gây ra một lượng khí thải lớn, thậm chí chúng còn có khả năng lan rộng ra các vùng quanh khu vực đó.

Tiêu chuẩn khí thải ở Việt Nam

Tiêu chuẩn khí thải ở Việt Nam được chia thành hai nhóm riêng biệt khác nhau, bao gồm:

Đối với phương tiện giao thông

Các phương tiện giao thông được áp dụng Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018, đây là văn bản pháp luật quy định các tiêu chuẩn về khí thải từ các phương tiện cao thông cơ giới đường bộ tại  Việt Nam.

Trong tiêu chuẩn có quy định cụ thể giới hạn tối đa cho các chất gây ô nhiễm và được chia thành 4 mức độ khác nhau như: CO (% thể tích), HC (ppm thể tích), Lamda (λ), Độ khói (% HSU) 

Theo Quyết định số 16 của Thủ Tướng Chính Phủ, tiêu chuẩn về các khí thải ô tô được thay đổi như sau: 

• Mức 1: Tiếp tục áp dụng cho ô tô dùng diesel và nhiên liệu tương tự, động cơ dùng xăng, khí hóa lỏng sản xuất trước năm 1999.

• Mức 2: Được áp dụng từ ngày 01/01/2021 đối với đối với ô tô ô tô dùng diesel và nhiên liệu tương tự, động cơ dùng xăng, khí hóa lỏng sản xuất từ năm 1999 – 2008.

• Riêng ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu: Áp dụng từ ngày 15/5/2019 dành cho cả động cơ cháy do nén và động cơ cháy cưỡng bức.

Đối với ngành công nghiệp: 

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia gồm:

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia số QCVN 19:2009/BTNMT về khí thải công nghiệp đối với bụi và các chất vô cơ.

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia số QCVN 20:2009/BTNMT về khí thải công nghiệp đối với một số chất hữu cơ.

Hai quy chuẩn trên đều được ban hành bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam được áp dụng cho các cơ sở sản xuất công nghiệp có xả khí thải ra môi trường. Quy chuẩn này nhằm quy định các giới hạn tối đa cho phép về nồng độ khí thải công nghiệp của một số chất vô cơ hoặc hữu cơ trong sản xuất công nghiệp, được biểu thị bằng đơn vị mg/Nm3 (miligrams trên mét khối khí thải ở điều kiện chuẩn).

Cách tính lưu lượng khí thải đơn giản

Để có thể tính lưu lượng khí thải thì có một số cách như sau:

Chúng ta có thể đo lưu lượng khí thải bằng cách tính toán vận tốc khí thải dựa vào quãng đường mà khí đi được trên một đơn vị thời gian. Ngoài ra, các kỹ sư cũng có thể xác định lưu lượng khí thải bằng cách xác định vận tốc lưu lượng dòng khí. Tương tự như tính vận tốc, tuy nhiên thì vận tốc lưu lượng dòng khí này sẽ được tính bằng cách xác định lượng khí có thể đi được trong một đơn vị thời gian với một quãng đường nhất định.

Để thực hiện phép đo này thì kỹ sư sẽ đặt một ống pitot vào một ống khói, ống thông gió hoặc các ống tương tự. Cấu tạo của ống pitot gồm 2 lỗ, một lỗ để đo áp suất động và lỗ còn lại để đo áp suất tĩnh. Dựa vào áp suất chênh lệch mà kỹ sư khí thải có thể tính được tốc độ dòng khí thải. Từ đó, các kỹ sư sẽ kết luận được mức độ an toàn và hiệu quả của quá trình đốt cháy đó.

Hiện nay, để xác định lượng khí thải nhanh chóng hơn, các chuyên gia còn sử dụng các thiết bị đo hiện đại như máy đo khí thải hay các loại máy đo khí đa chỉ tiêu để có thể kiểm soát được hàm lượng khí thải trong không khí.

Trên đây, chúng tôi đã giải đáp cho các bạn câu hỏi khí thải là gì và các tiêu chuẩn khí thải đang được áp dụng tại Việt Nam. Nếu bạn đang muốn tìm hiểu về các loại máy đo khí thải thì hãy liên hệ cho chúng tôi qua website thbvietnam.com hoặc qua hotline: 0902 148 147 (Hà Nội) - 0979 244 335 (Hồ Chí Minh) để được hỗ trợ trong thời gian sớm nhất nhé!