Hướng dẫn kỹ thuật hàn điện cơ bản với máy hàn TIG, MIG, que

Không ít anh em kỹ thuật mới vào nghề thường thắc mắc về kỹ thuật hàn điện bằng máy hàn TIG, MIG, que sao cho mối hàn vừa chắc vừa gọn và không bị rỗ. Vậy thực chất có “bí kíp” nào hay không? Hãy cùng THB Việt Nam tìm hiểu cách hàn chuẩn nhất trong bài viết sau đây nhé!

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn TIG

Đối với máy hàn TIG, các bước để thực hiện kỹ thuật hàn điện chuẩn, cho mối hàn đẹp mắt như sau: 

Chuẩn bị

Bạn cần chuẩn bị một số vật dụng bao gồm: Máy hàn TIG, bình khí bảo vệ Argon, kim hàn và chụp sứ, que hàn bù. Trong đó, tùy vào vật hàn và bề dày hàn, dòng điện xoay chiều hay một chiều mà bạn cần lựa chọn kim hàn tương ứng: 

• Kim hàn thuần vonfram (99,5% vonfram): Thường được sử dụng khi hàn nhôm hoặc magie, đặc biệt phù hợp với dòng điện xoay chiều (AC).

• Kim hàn vonfram có chứa 2% thori: Phù hợp với cả máy hàn xoay chiều khi thực hiện hàn các vật liệu có độ dày dưới 15mm, và máy hàn một chiều điện cực thuận (DCEN) trong các ứng dụng hàn thép carbon, thép không gỉ, niken hoặc titan.

• Kim hàn hợp kim với khoảng 2% ceri: Có thể dùng với cả dòng điện xoay chiều và một chiều, lý tưởng cho các công việc hàn chi tiết nhỏ, mỏng như ống hoặc tấm kim loại, thường áp dụng với thép carbon, thép không gỉ, thép niken và titan.

• Kim hàn hợp kim chứa 1,5% lanthan: Được đánh giá cao khi sử dụng để hàn inox với dòng điện một chiều (DC).

• Kim hàn hợp kim có 0,3% zirconi: Phù hợp cho quá trình hàn sử dụng dòng điện một chiều (DC), tuy nhiên không phổ biến bằng các loại kim khác.

Cách thực hiện

Cách thực hiện hàn điện với máy hàn TIG được thực hiện theo các bước cơ bản như sau: 

Bước 1. Chuẩn bị vật hàn

Trước khi bắt đầu quá trình hàn TIG, việc làm sạch bề mặt vật hàn là yêu cầu bắt buộc. Các tạp chất như dầu mỡ, bụi bẩn hay gỉ sét nếu còn sót lại sẽ ảnh hưởng đến chất lượng mối hàn, làm giảm độ bền và tính thẩm mỹ. Do đó, bạn nên vệ sinh vật hàn kỹ lưỡng để đảm bảo khả năng ngấu tốt và mối hàn sáng đẹp.

Bước 2. Chuẩn bị kim hàn đúng cách

Sau khi chọn được loại kim hàn phù hợp, cần kiểm tra và điều chỉnh chiều dài ló ra của kim – tức phần đầu kim nhô ra khỏi chụp khí (khoảng 3-5mm). Nếu để kim hàn ló ra quá dài, sẽ dễ gây ra hiện tượng dính điện cực hoặc làm điện cực bị nhúng vào vũng hàn. 

Ngoài ra, bạn cũng cần thường xuyên mài nhọn đầu kim hàn, bởi sau một thời gian sử dụng, kim sẽ bị tù. Việc mài nhọn không chỉ giúp tạo hồ quang ổn định mà còn đảm bảo khí bảo vệ tập trung, giúp mối hàn sáng và không bị đen.

Bước 3. Điều chỉnh dòng hàn phù hợp

Tùy vào đường kính kim hàn và vật liệu sử dụng, bạn cần lựa chọn dòng hàn thích hợp: 

• Kim hàn 0.5mm → dòng ~30A

• Kim hàn 1.0mm → dòng ~100A

• Kim hàn 1.5mm → dòng ~120A

• Kim hàn 2.0mm → dòng ~150A

Lưu ý: Thông số trên mang tính tham khảo, nên thực hiện vài mối hàn thử để điều chỉnh dòng phù hợp nhất với thực tế.

Bước 4. Chuẩn bị que hàn phụ (nếu cần)

Tùy theo độ dày của vật hàn mà quyết định có sử dụng que hàn phụ hay không. Nếu vật hàn mỏng dưới 1.6mm thì có thể hàn trực tiếp mà không cần que bù. Tuy nhiên, với các vật hàn dày hơn, bạn nên sử dụng thêm que hàn phụ (kích thước từ 1.6mm đến 6.4mm) để đảm bảo độ ngấu và độ bền của mối hàn.

Bước 5. Đặt góc hàn và định vị kim hàn chính xác

Khi bắt đầu mối hàn, bạn nên giữ súng hàn vuông góc (90 độ) với bề mặt vật liệu để tạo điểm hồ quang ban đầu chính xác. Sau đó, nghiêng súng về phía ngược chiều di chuyển một góc khoảng 75 độ.

Trường hợp sử dụng que hàn phụ, cần nghiêng que khoảng 15 độ so với mặt vật liệu, đồng thời đảm bảo đầu que có màu đỏ hồng để đảm bảo độ nóng chảy phù hợp. Lưu ý giữ khoảng cách từ đầu kim hàn đến bề mặt vật liệu khoảng 2mm để duy trì hồ quang ổn định.

Bước 6. Thực hiện thao tác hàn

Quá trình hàn bắt đầu bằng cách bấm nhẹ nút trên tay cầm để xả khí bảo vệ, sau đó chạm nhẹ đầu kim tungsten vào bề mặt vật hàn rồi bấm nút để tạo hồ quang. Khoảng 1–2 giây sau, nâng nhẹ đầu kim lên để hình thành vũng chảy. 

Trong khi hàn, tay di chuyển đều, nhịp nhàng để mối hàn liền mạch, không bị đứt quãng hay quá sâu. Tránh hàn ở nơi có gió lùa vì sẽ làm lệch luồng khí bảo vệ, khiến mối hàn bị oxy hóa và xỉn màu.

Bước 7. Kết thúc quá trình hàn

Sau khi hoàn thành mối hàn, bạn không nên rút kim ra ngay. Khí bảo vệ vẫn tiếp tục thổi ra trong khoảng nửa giây để bảo vệ mối hàn khỏi tác động của không khí. Hãy giữ nguyên kim hàn tại vị trí đó trong giây lát rồi từ từ nâng lên dứt khoát. Thao tác này sẽ giúp mối hàn sáng bóng, không bị thâm đen hay nứt gãy.

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn MIG

Máy hàn MIG sẽ có kỹ thuật hàn điện khác với máy hàn TIG và các loại máy khác, cụ thể bạn theo dõi hướng dẫn chi tiết dưới đây: 

Chuẩn bị

Một số vật liệu cần chuẩn bị trước khi thực hiện hàn với máy hàn MIG bao gồm: 

• Máy hàn MIG: Chọn loại phù hợp với yêu cầu công việc. 

• Cuộn dây hàn: Dây hàn MIG có nhiều đường kính khác nhau, phổ biến là 0.6mm, 0.8mm, 1.0mm và 1.2mm. Tùy vào độ dày của vật hàn mà chọn loại dây phù hợp. Trong đó, dây hàn 0.6 – 0.8mm phù hợp với vật liệu mỏng và 1.0 – 1.2mm cho vật liệu dày. 

• Bình khí bảo vệ CO2: Giúp mối hàn luôn trắng sáng và có tính thẩm mỹ. 

Cách thực hiện

Để thực hiện hàn điện với máy hàn MIG, bạn cần tuân thủ các bước như sau: 

Bước 1: Điều chỉnh dòng hàn phù hợp

Trước khi bắt đầu hàn, cần thiết lập dòng hàn dựa theo loại dây hàn đang sử dụng. Chẳng hạn, nếu dùng cuộn dây 0.8mm, nên chỉnh dòng điện trong khoảng 125 – 200A. Sau đó, thực hiện hàn thử để đánh giá mối hàn:

• Nếu mối hàn xuất hiện rỗ khí hoặc bọt, hãy tăng dòng lên khoảng 5A.

• Nếu mối hàn lồi, bắn tóe quá nhiều, hãy giảm dòng xuống khoảng 4A.

Bước 2: Cài đặt các thông số kỹ thuật khác

Ngoài dòng hàn, một số thông số khác cũng cần được cài đặt hợp lý:

• Điện áp hàn (V): còn gọi là lửa hàn, có thể điều chỉnh tăng/giảm tùy cảm giác điện mạnh hay yếu khi hàn.

• Tốc độ ra dây: ảnh hưởng đến độ ngấu và độ đồng đều của mối hàn.

• Độ ngấu của mối hàn: điều chỉnh theo yêu cầu kỹ thuật và vật liệu hàn.

Bước 3. Tiến hành thao tác hàn đúng kỹ thuật

Khi thực hiện thao tác hàn MIG, người thợ cần đảm bảo độ chính xác trong từng chi tiết nhỏ để tạo ra mối hàn đạt chất lượng cao. Trước hết, cần để dây hàn lòi ra khỏi súng khoảng 2 – 2,5cm và giữ khoảng cách giữa súng hàn với vật hàn khoảng 1 – 2mm. Khoảng cách này giúp ổn định hồ quang và hạn chế hiện tượng tóe tia.

Đối với máy hàn MIG có sử dụng khí CO₂, hồ quang khá nhạy và có khả năng ngấu mạnh ngay từ khi bóp cò nên chỉ cần thao tác nhanh gọn: bóp rồi buông cò là đã có thể tạo mối hàn hiệu quả. Ngược lại, với máy hàn MIG không dùng khí bảo vệ, người thợ nên bóp cò và giữ khoảng 2 giây rồi mới buông ra để đảm bảo hồ quang có đủ thời gian ăn sâu. 

Xem thêm: Máy hàn MIG dùng khí CO2 là gì? Top 4 sản phẩm đáng mua nhất

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn que

Dưới đây là hướng dẫn hàn điện chi tiết đối với máy hàn que bạn có thể tham khảo và áp dụng: 

Chuẩn bị

Trước khi bắt đầu, bạn hãy chuẩn bị đầy đủ các vật liệu cần thiết như: 

• Máy hàn que: Lựa chọn máy có công suất phù hợp với khối lượng công việc và vật liệu cần hàn.

• Que hàn: Cần chọn đúng loại que hàn tương thích với vật liệu và dòng điện sử dụng. Ví dụ: que hàn đường kính 2.5 – 3.2mm thường dùng cho vật liệu từ 1.5 – 5mm.

• Vật hàn: Bề mặt vật hàn cần được vệ sinh sạch sẽ, loại bỏ gỉ sét, sơn, dầu mỡ... để hồ quang ổn định và mối hàn bám chắc.

• Thiết bị bảo hộ: Trang bị đầy đủ mũ hàn, găng tay da, áo dài tay, giày cách điện, đảm bảo an toàn trước nhiệt, tia hồ quang và các mảnh bắn tóe trong quá trình hàn.

Cách thực hiện

Nếu bạn là thợ mới thì đừng bỏ qua kỹ thuật hàn cơ bản đối với máy hàn que sau đây: 

Bước 1. Điều chỉnh dòng hàn phù hợp

Trước khi bắt đầu, bạn cần thiết lập dòng hàn sao cho phù hợp với loại que hàn và độ dày của vật liệu. Dòng hàn quá cao sẽ gây cháy biên, thủng mối hàn, trong khi dòng quá thấp làm mối hàn kém kết dính, dễ văng tóe.

Tốt nhất, bạn nên bắt đầu với mức dòng thấp rồi tăng dần, cho đến khi mối hàn đạt độ ngấu, tiếng lửa cháy êm và ít tóe lửa. Lưu ý rằng mỗi loại que hàn sẽ có một khoảng dòng hàn khuyến nghị, việc chọn đúng sẽ giúp nâng cao chất lượng mối hàn.

Bước 2: Điều chỉnh độ dài hồ quang

Nếu để khoảng cách từ đầu que hàn đến bề mặt vật hàn quá ngắn sẽ khiến hồ quang dễ tắt và mối hàn gồ ghề. Còn nếu để quá dài, mối hàn sẽ bị rỗ, kết tủa không đều. Do đó, bạn nên để độ dài hồ quang nên nhỏ hơn đường kính que hàn ở mức độ vừa phải. 

Bước 3. Điều chỉnh góc hàn và dao động hàn

Góc đặt que hàn và chuyển động dao động của nó cần thay đổi tùy theo vị trí hàn (nằm ngang, đứng, trần, góc, v.v...). Mỗi vị trí hàn trong không gian được ký hiệu như 1F, 2F, 3G, 4G, 6G,... và yêu cầu góc nghiêng phù hợp để duy trì độ ngấu và độ bền của mối hàn.

Bước 4: Điều chỉnh tốc độ hàn

Tốc độ hàn cần đảm bảo đều tay và nhịp nhàng. Nếu đi quá nhanh, mối hàn sẽ không kịp ngấu; nếu quá chậm, vật liệu có thể bị nóng chảy quá mức, gây chảy xệ hoặc lồi lõm. Một mẹo nhỏ là hãy điều chỉnh sao cho hồ quang chiếm khoảng 1/3 chiều dài vũng hàn.

Xem thêm: Cách sử dụng máy hàn que dễ hiểu, an toàn cho người mới bắt đầu

Trên đây là hướng dẫn kỹ thuật hàn điện cơ bản với các loại máy hàn TIG, MIG, que bạn có thể tham khảo và áp dụng. Để được tư vấn chi tiết hơn, bạn có thể truy cập website thbvietnam.com hoặc gọi trực tiếp đến hotline: 0916610499 (Hà Nội) hoặc 0918132242 (TP Hồ Chí Minh) ngay hôm nay!