Hướng dẫn từng bước cách hàn dây điện an toàn và đúng kỹ thuật

Hàn dây điện là một trong những kỹ thuật cơ bản nhưng lại vô cùng quan trọng trong quá trình lắp đặt - sửa chữa các thiết bị hay hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. Chính vì thế ngay trong bài viết này THB Việt Nam xin được gợi ý chi tiết cách hàn dây điện đúng kỹ thuật, giúp bạn nắm vững và thực hiện công việc một cách hiệu quả và an toàn tuyệt đối. 

Hàn dây điện là như thế nào?

Hàn dây điện là quá trình sử dụng nhiệt (thường từ mỏ hàn thiếc hoặc máy hàn thiếc) để làm nóng chảy chất hàn (thường là hợp kim thiếc hoặc chì) để tạo ra mối nối bền chắc cả về điện và cơ học giữa 2 hoặc nhiều dây dẫn điện khác nhau. Quá trình này sẽ tạo ra mạch điện hoàn chỉnh, có khả năng dẫn điện hiệu quả và đảm bảo an toàn trong khi sử dụng thiết bị hoặc hệ thống điện. 

Quá trình hàn chì dây dẫn điện thường được ứng dụng rộng rãi cả trong ngành công nghiệp lẫn đời sống, tiêu biểu bao gồm: 

• Sửa chữa và bảo trì các linh kiện điện tử như IC, bóng đèn LED, tụ điện…
• Dùng trong sản xuất và lắp đặt các thiết bị điện tử như điện thoại, tivi, máy tính…
• Kết nối dây dẫn trong hạ tầng mạng và thiết bị viễn thông nhằm đảm bảo đường truyền tín hiệu ổn định. 

Dụng cụ và vật liệu cần chuẩn bị khi hàn dây điện 

Trước khi bắt đầu hàn chì dây điện, bạn nên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và vật liệu cần thiết để quá trình làm việc diễn ra nhanh chóng, trơn tru và đảm bảo an toàn tuyệt đối. Dưới đây là một số vật dụng cần có:

Thiết bị hàn:

• Mỏ hàn thiếc hoặc trạm hàn thiếc có công suất phù hợp, thường là 40-60W khi cần hàn dây điện thông thường. 
• Thiếc hàn (loại có lõi nhựa thông) để giúp mối hàn bám dính tốt hơn. 

Vật liệu phụ trợ:

• Nhựa thông để làm sạch dây điện và bề mặt kim loại cần hàn, đồng thời giúp làm tăng khả năng kết dính của mối hàn. 
• Băng dính cách điện dùng để cuốn, cách điện và bảo vệ mối hàn sau khi hoàn thành. 

Các dụng cụ hỗ trợ quá trình hàn:

• Kìm tuốt dây để tuốt và loại bỏ lớp vỏ cách điện của dây điện cần hàn. 
• Kìm gắp linh kiện (tay thứ ba) có nhiệm vụ giữ cố định dây điện ở đúng vị trí cần hàn. 
• Dây hút chì thường được dùng để hút thiếc hàn trong trường hợp dư thừa, đảm bảo mối hàn sạch sẽ và đạt tính thẩm mỹ cao. 

Dụng cụ vệ sinh và kiểm tra:

• Bàn chải nhỏ, miếng vải mềm, miếng xốp ẩm để vệ sinh mũi hàn, dây điện và các bề mặt cần hàn. 
• Bút thử điện hoặc đồng hồ vạn năng để kiểm tra điện trước và sau khi hàn, đảm bảo an toàn trong quá trình hàn và sử dụng về sau. 

Dụng cụ bảo hộ:

• Kính, gang tay cách điện, giày cách điện có nhiệm vụ bảo vệ người dùng khỏi những mối nguy hiểm về điện và nhiệt trong quá trình làm việc. 

Xem thêm: Hướng dẫn cách hàn chì đúng kỹ thuật cho người mới bắt đầu 

Hướng dẫn cách hàn dây điện đúng kỹ thuật

Để quá trình hàn diễn ra nhanh chóng, mối hàn dây điện đạt chuẩn chất lượng cả về độ bền và tính thẩm mỹ, bạn cần thao tác hàn theo các bước sau:

Bước 1: Tuốt vỏ dây điện cần hàn

Trước tiên hãy dùng kìm tuốt hoặc dao sắc để loại bỏ lớp vỏ cách điện ở đầu dây dẫn cần hàn.

Lưu ý chỉ nên tuốt vừa đủ độ dài để lộ lõi đồng cần hàn, tránh làm đứt hoặc làm hỏng các sợi dây nhỏ bên trong. Trong trường hợp dây điện quá mảnh thì nên tuốt nhẹ nhàng từng sợi để giữ nguyên cấu trúc lõi đồng. 

Bước 2: Làm sạch lõi dây điện cần hàn

Sử dụng giấy nhám mịn để chà sạch bụi bẩn, dầu mỡ hoặc lớp oxy hóa trên bề mặt lõi đồng. Sau đó thổi nhẹ hoặc dùng khăn khô lau sạch để loại bỏ bụi dư thừa. Đây là việc làm cực kỳ quan trọng giúp thiếc bám chắc vào lõi dây, tạo ra mối hàn chắc chắn, không bị lỏng hay gồ ghề. 

Bước 3: Xoắn cố định dây dẫn điện cần hàn

Xoắn 2 hay nhiều các đầu dây cần nối lại với nhau một cách chặt chẽ để tạo ra mối nối ổn định trước khi hàn. 

Đối với các dây điện đơn sợi, hãy xoắn các lõi đồng theo chiều kim đồng hồ; còn với dây nhiều sợi hoặc dây dẹt có thể đặt 2 dây song song hoặc tạo điểm giao nhanh để mối hàn đều đẹp hơn. 

Bước 4: Bắt đầu quá trình hàn chì dây điện

Đầu tiên cần nung mỏ hàn đến nhiệt độ phù hợp, thường là 300-350 độ C khi cần hàn dây điện dân dụng. Sau đó chấm nhẹ mỏ hàn vào nhựa thông để làm sạch đầu mỏ, giúp thiếc chảy mượt hơn, đồng thời cũng giúp mối hàn bám chắc hơn. 

Tiếp theo đặt mỏ hàn vào giữa mối nối và đưa thiếc vào điểm cần hàn, giữ trong khoảng 2-5 giây để thiếc chảy đều, thấm vào các sợi lõi đồng và tạo ra một mối hàn liền mạch. 

Khi thiếc đã thấm đủ, nhẹ nhàng nhấc thiếc và mỏ hàn ra ngoài; cần tránh di chuyển mối hàn khi thiếc còn nóng để đảm bảo không làm hỏng mối nối. 

Sau đó, kiểm tra chất lượng mối hàn dây điện, đảm bảo bề mặt bóng, thiếc chảy đều và bao trọn lõi dây đồng; đồng thời dây điện chắc chắn, không bị lỏng, và thiếc được mạ vừa đủ, không gồ ghề hay tạo cục.

Bước 5: Cách điện mối hàn dây điện 

Sử dụng băng keo cách điện để bọc kín mối hàn, đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng, ngăn ngừa tình trạng chạm mạch hay mối nối bị ẩm ướt, nhiễm bụi bẩn hoặc những tác động cơ học bên ngoài gây ảnh hưởng đến chất lượng. 

Các lỗi thường gặp trong quá trình hàn dây điện

Trong quá trình hàn dây dẫn điện, không ít người sẽ gặp phải các lỗi phổ biến khiến cho mối hàn không chặt, không đạt thẩm mỹ, tiềm ẩn nguy cơ chập cháy mất an toàn. Cụ thể là:

• Mối hàn không chảy đều: nguyên nhân do mỏ hàn chưa đủ nóng hoặc thiếc hàn không tiếp xúc tốt với lõi dây khiến cho mối hàn bị lỏng, dẫn điện kém, dễ bị đứt nếu kéo hoặc rung lắc mạnh. 
• Dây điện bị cháy: sử dụng mỏ hàn thiếc quá nóng, thời gian tiếp xúc với dây dài sẽ khiến lớp vỏ cách điện bị nóng chảy, mối hàn bị hở và có nguy cơ cao bị chập điện. 
• Mối hàn gồ ghề: quá trình hàn sử dụng quá nhiều thiếc hoặc di chuyển mối hàn khi thiếc còn nóng sẽ khiến mối hàn bị gồ ghề, kém thẩm mỹ. 
• Mối hàn bị lỏng và dễ bị đứt: nguyên nhân do lõi dây chưa được xoắn chắc chắn hoặc thiếc không thấm đều vào lõi đồng. 

Xem thêm: Cách hàn thiếc đúng chuẩn cho mối hàn bền đẹp và dẫn điện tốt

Một số điều cần lưu ý khi thực hiện cách hàn chì dây điện 

Khi hàn chì dây điện, chỉ cần thực hiện sai một thao tác nhỏ cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng mối hàn, tiềm ẩn cả những nguy cơ chập cháy và mất an toàn khi sử dụng. Vì thế trong quá trình làm việc, bạn cần chú ý một số vấn đề sau đây:

• Chuẩn bị dây điện đúng cách bằng cách tuốt lớp vỏ vừa đủ, kiểm tra lõi đồng không bị oxy hóa cũng không gãy vụn trước khi hàn. 
• Lựa chọn mỏ hàn thiếc - máy hàn thiếc có công suất phù hợp, sử dụng thiếc hàn chất lượng, phù hợp với tiết diện dây dẫn. Đồng thời đảm bảo mỏ hàn đạt nhiệt độ phù hợp để thiếc chảy đều. 
• Trong quá trình hàn cần phải di chuyển đều tay, nhịp nhàng và giữ cho mỏ hàn không bị rung lắc. Bên cạnh đó cần phải điều chỉnh tốc độ di chuyển phù hợp, không quá chậm cũng không quá nhanh. 
• Sau mỗi lần hàn cần phải làm sạch đầu mỏ hàn và tráng một lớp thiếc mỏng lên đầu mũi để tránh tình trạng oxy hóa. 
• Đặt mỏ hàn lên giá đỡ chuyên dụng và tuyệt đối không chạm vào đầu mỏ hàn khi còn nóng để tránh bị bỏng. 
• Trang bị đầy đủ các đồ bảo hộ như quần áo, găng tay, kính hàn, khẩu trang chuyên dụng để tránh bị điện giật, bỏng và khói độc hại.

Trên đây là toàn bộ những thông tin về cách hàn dây điện đúng chuẩn. Hãy tuân thủ theo đúng hướng dẫn để tạo ra mối hàn bền chắc, kéo dài tuổi thọ dây dẫn, đảm bảo an toàn cho hệ thống điện. Nếu còn bất cứ băn khoăn thắc mắc nào khác cần được giải đáp hoặc muốn tìm hiểu về mỏ hàn thiếc - máy hàn thiếc thì hãy liên hệ ngay với Thbvietnam.com theo số hotline: 0916610499 (Hà Nội) hoặc 0918132242 (TP Hồ Chí Minh) để được tư vấn hỗ trợ nhanh chóng nhất.